Dankbaarheid cracks the cookie?

Levenskunst 2: Met de koan vraag: Wat is ultieme dankbaarheid?

Vorige maand kwam ik terug van alweer een Zen sesshin. Opnieuw ging deze sesshin over levenskunst en had Margit Irgang’s boek: Zen en levenskunst, als inspiratiebron.

Nieuw vaarwater

Voor mij een bijzondere sesshin omdat ik behalve dat ik nog niet geheel was hersteld van een fikse griep ook een einde had gemaakt aan mijn carriere als zenleraar binnen onze sangha. Deze sesshin voelde erg spannend want ik zat door de beslissing in een vreemd, nieuw vaarwater... Ik hield rekening met verschillende scenario’s want officieel waren de laatste 2 weken van mijn zenopleiding ingegaan en ik verwachtte een laatste efford van de leraar om mij binnenboord te houden...Een deel van mij was daar bang voor, de griep vlak voor deze sesshin leek dan ook niet toevallig... Maar toch, ik wilde ook heel graag gaan, ik voelde me sterk genoeg om alle scenario’s het hoofd te bieden...of het hart voor mijn part.

Het maken van de keuze om te stoppen met de zenopleiding had mij een dubbel gevoel opgeleverd. Enerzijds was ik boos, teleurgesteld en verdrietig en anderzijds voelde ik me vrij en opgelucht dat ik me niet meer druk hoefde te maken over alle ‘oneerlijkheden’ die er mijnsinziens waren. Bubbels zou mijn leraar vast zeggen en daarin meegaan zou betekenen dat deze bubbels recht hadden tot bestaan... wat duurzame bevrijding van het lijden natuurlijk niet ten goede komt... Maar alle boeddhistische wijsheden die me zouden hebben kunnen bevrijden hadden onvoldoende wortel kunnen schieten. Want als je je gedachten minder belangrijk gaat vinden en je ze loslaat omdat je niet je gedachten bent, relativeert dat alles... en zeker ‘oneerlijkheid’ of ‘onveiligheid’... en dat kon ik me niet permiteren... Ik wilde waakzaam blijven.

Grote moed

Hoe kon ik me van mijn overlevingsgedachten losmaken en zo me overleveren aan de situatie waarin me bevond...?  Binnen het boeddhisme wordt er gesproken over grote moed en dat zou ik voor het loslaten van die, aan mijn onderliggende oer angsten gerelateerde, gedachten zeker nodig hebben. Maar ik durfde en wilde ze niet loslaten en stapte eruit. Of beter gezegd mijn leraar liet me kiezen; geen compromis of creatieve oplossing maar zelf verantwoordelijkheid nemen voor mijn keuzes...

Leonard Cohen zingt er over: ‘the crack where the light comes in’... Verlichting door de klap op het hoofd waardoor alles ineens super duidelijk wordt...1 uitweg en dat is de illusie van alles doorzien: verlichting! Maar je kunt dus ook stoppen voordat de verlichting zich aandient en jezelf terugtrekken... Is dat dan falen?

Geen verwachtingen

Door de beslissing om te stoppen kon ik ineens meer open staan... het gevaar was geweken. Ik had geen verwachtingen meer en hoefde me niet meer druk te maken, ik had me veilig in mijn oude comfort zone teruggetrokken. Tegelijkertijd kon daardoor mijn geest kalmeren. Waardoor er meer ruimte in mij ontstond en het minder moeilijk bleek om naar mijn gedachten te kijken zonder mijzelf ermee te identificeren. Voorheen cummulerende gedachten dreven als wolken voorbij en als ik inzoemde voelde ik de aantrekking en rumoer binnen in die wolk. Soms verdween ik toch weer in die wolken maar overall bleek ik beter in staat om mijzelf er weer uit te halen en er vervolgens van een afstand naar te kunnen kijken. Met mildheid want het mag er allemaal zijn...de jaloezie, de boosheid, het verdriet maar ook de liefde en de dankbaarheid. Ik was in staat om alles te voelen zonder mijzelf erin te verliezen; het was goed zo.

En zo kon ik als antwoord op de koan vraag dankbaar buigen voor mijn leraar, de leerschool en de vraag. En door deze dankbaarheid de ruimte te geven, bracht ze nog meer ruimte. Dankbaarheid als ruimteschepper in mijn wolkenbrei. En ja, dankbaarheid relativeert... Dankbaarheid als de klap op het hoofd, als ‘the crack where the light comes in’? 

Tough cookie

Ik weet het niet...mijn ego blijft een tough cookie to crack want hoe snel zijn de gedachten weer terug in de kakafonie van het dagelijke rumoer. Hoe snel zit ik weer vast in een wolkenbrei wat bij vlagen uitzichtloos lijkt... 

Daarom blijf ik naar mijn kussen terugkeren en tel ik keer op keer opnieuw mijn adem. Want als dezelfde situatie zo licht voelt wanneer ik de beslissing maak om er maar mee te stoppen... welke belachelijke grote rol spelen mijn gedachten dan in verhouding met de eigenlijke situatie... 

En is het niet zo dat het leven vol zit met ‘oneerlijkheid’ en ‘onveiligheid’ wat vaak zelfs zo heftig is, dat we het niet eens kunnen bevatten... Moeten we onszelf dan ongelukkig houden omdat we ons vasthouden aan overlevingsmechanismen die ons werkelijkheidsbeeld kleuren? Of is het beter om onze wil tot deze schijn controle los te laten en onszelf toestaan om onder de gegeven omstandigheden dankbaar te zijn met alles wat er is: lief En leed; opdat we kunnen leren en ons realiseren dat we allemaal in hetzelfde schuitje naar de overkant zitten.

Zenverhaal:

Toen Elder Ding zenmeester Linji ontmoette, vroeg hij hem: 

‘Wat is het essentiële principe van de leer van boeddha?’ 

De meester kwam van zijn hoge stoel met gevlochten zitting,

greep Ding vast, gaf hem een klap in het gezicht en duwde hem vervolgens weg. 

Ding stond er verbouwereerd bij. 

Een monnik die er bij aanwezig was zei: ’Elder Ding, waarom buig je niet?’ 

Toen Ding dat vervolgens deed, ervoer hij grote verlichting.